Urządzanie lasu. Co robić, aby cieszyć się nim przez pokolenia? (ZDJĘCIA)

SANOK / KROSNO / PODKARPACIE. Planowanie gospodarki leśnej, innymi słowy urządzanie lasu, to zadanie niezwykle ważne i odpowiedzialne. Z daleka każdy las wygląda podobnie, jest jednorodną masą pni i liści. Wystarczy jednak wejść za linię pierwszych drzew, by dostrzec jego różnorodność. Pod koronami drzew starszych rosną młodsze, niektóre iglaste, inne liściaste. Pod nimi krzewy albo całkiem młodziutkie drzewka, a najniżej borówki, paprocie, mchy i znów dopiero co kiełkujące siewki drzew.

zdjęcie poglądowe

Planowaniem gospodarki leśnej lub urządzaniem lasu zajmują się wyodrębnione działy struktur Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych. Dobrze zaplanowane działania w tym zakresie są kluczem i determinują kondycję lasów w kolejnych dziesiątkach lat. Podstawowym aspektem jest przeanalizowanie obecnego stanu i historii gospodarowania.

– Całość takiego planowania wykonują specjaliści w oparciu o aktualną wiedzę naukową, uwzględniając jednocześnie wszystkie przepisy prawa. Opisują oni nie tylko świat roślin, widoczny nad ziemią, ale zaglądają również w jej głębię, kopiąc próbne profile glebowe. Od tego bowiem, jakiego rodzaju jest gleba, ile ma różnorodnych warstw i jak mocno jest wilgotna, zależy skład gatunkowy, pokrój lasu i jego dynamika wzrostu – przekazuje Ireneusz Kimla, naczelnik Wydziału Urządzania Lasu RDLP w Krośnie.

foto: Lasy Państwowe

W taki sposób powstaje Plan Urządzenia Lasu. Jest to obszerny dokument, liczony w tomach. Zawiera tabele, mapy i analizy dotyczące każdego skrawka drzewostanu.

– Zapisy PUL nie wynikają z koniunktury na drewno, subiektywnych teorii leśników czy ekologów, ani nawet oczekiwań politycznych. Jest to czysto techniczna analiza tego, co trzeba zrobić w lesie, aby on przetrwał dla kolejnych pokoleń przy jednoczesnej możliwości korzystania z drewna, dostępności dla każdego i czerpania z niego również innych dóbr – grzybów, jagód czy dzikich zwierząt – zauważa Edward Marszałek, rzecznik prasowy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krośnie.

foto: Lasy Państwowe

W Polsce dominuje takie właśnie podejście. To zrównoważona gospodarka i kompleksowe, zaplanowane działania. W niewielu krajach na świecie do urządzania lasów podchodzi się tak skrupulatnie jak u nas.

Niezbędne działania dotyczące procesu planowania finansowane są ze środków zebranych w ramach funduszu leśnego, zasilanego dochodami ze sprzedaży drewna przez Lasy Państwowe. Sprzedaż jakże cennego dzisiaj surowca pozwala również wykonywać szereg zadań z zakresu ochrony przyrody, ale także umożliwia udzielanie pomocy samorządom, rozwój badań naukowych, edukacji przyrodniczej, turystyki i wielu innych. Warto zaznaczyć, że działalność Lasów Państwowych nie obciąża podatników, a sprzedaż drewna zasila także budżet państwa.

Wracając do samego PUL, jak dowiadujemy się od leśników, jest to dokument specjalistyczny, sporządzony z użyciem pojęć branżowych, które dla osoby niezwiązanej z lasami mogą być niezrozumiałe.

– Lasy Państwowe nieustannie i z dużym zaangażowaniem realizują projekty z zakresu edukacji ekologicznej społeczeństwa. Zgodnie z przepisami prawa, poszczególne etapy opracowania PUL podawane są do publicznej wiadomości z możliwością składania uwag i wniosków, które są analizowane, a sposób ich rozpatrzenia również podawany jest do publicznej wiadomości – wyjaśnia naczelnik Kimla.

foto: Lasy Państwowe

Ostatnie lata pokazały, że najbardziej kontrowersyjną częścią planu jest liczba zaplanowanych do pozyskania w okresie przyszłych 10 lat drzew. Wyraża się ją ilością metrów sześciennych drewna. Ta konkretna wartość zawsze, dla osób niezwiązanych z branżą drzewną, a interesujących się lasem, jest „zbyt duża”, a dla przedsiębiorców, którzy przetwarzają drewno i drwali, którzy żyją z ich ścinania, „zbyt mała”.

Wczytując się w przyjęte przez leśników zasady dotyczące planu pozyskiwania, trzeba zwrócić uwagę na podstawowe zależności. Bierze się przede wszystkim pod uwagę potrzeby lasu, jego trwałość i stan zdrowotny. Hodowla lasu, nazywana „królową nauk leśnych”, jest podstawowym elementem w planowaniu urządzeniowym. Wiąże się to z potrzebą zachowania bioróżnorodności, stabilności, odporności na zagrożenia oraz możliwości spełniania jednocześnie wielu funkcji, w tym także społecznych.

– Samo pozyskanie drewna ma w tym procesie aspekt drugoplanowy i nie jest celem planowania urządzeniowego. Pozyskane drewno daje jednak możliwość finansowania wszystkich działań w zakresie gospodarki leśnej i to bez konieczności sięgania do środków budżetowych, czyli nie obciąża kieszeni obywateli – zaznacza szef Wydziału Urządzania Lasu RDLP w Krośnie.

– Nie należy zapominać, że takie właśnie działania zorganizowanego leśnictwa realizowane są od stuleci, a w czasie od ostatniej wojny znacznie przyczyniły się do wzrostu lesistości, zasobności i jakości drzewostanów w naszym kraju – dodaje Edward Marszałek.

zdjęcie poglądowe

Spojrzenie na las i pracę ludzi z nim związanych nie powinno zawężać się do krytykowania tego, co widzimy tu i teraz, ponieważ plan urządzenia lasu obejmuje pełne dekady, jego konsekwencje widoczne są przez dziesięciolecia, a nadrzędnym jego zadaniem jest zachowanie lasu w dobrej kondycji przez kolejne stulecia.

„Dofinansowano ze środków Lasów Państwowych”